گزارش پنل هشتم
پنل چالش‌های سیاستگذاری اجتماعی در ایران
رئیس پنل: دکتر احمد میدری
دبیر پنل: دکتر رضا امیدی
این پنل به ریاست دکتر احمد میدری؛ معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار، و رفاه اجتماعی برگزار گردید. اولین مقالۀ همایش توسط آقای اسماعیل گرجی‌پور با موضوع «نظام چندلایۀ تأمین اجتماعی: چالش‌ها و فرصت‌ها» ارائه گردید. ایشان با ارائۀ توضیحی دربارۀ منطق نظام‌های بیمه‌ای و حمایتی و تمایز آنها، تصویری از وضعیت موجود ایران در این حوزه ارائه کردند. به بیان ایشان از مجموع فصل رفاه و تأمین اجتماعی در بودجۀ عمومی دولت حدود 6 هزار میلیارد تومان به حوزۀ حمایتی و بیش از 35 هزار میلیارد تومان به حوزۀ بیمه‌ای (بابت ورشکستگی صندوق‌های کشوری و لشکری) اختصاص می‌یابد که این نسبت با منطق نظام‌های بیمه‌ای تعارض دارد. در نظام چندلایه تأمین اجتماعی که طی سه سال اخیر در دولت پیگیری می‌شود، تلاش می‌شود که سه سطح مساعدتی، بیمۀ پایه، و بیمۀ تکمیلی از هم متمایز شود.
در ادامۀ پنل، دکتر علی شکوری؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با موضوع «چالش‌های سازمانی سیاستگذاری اجتماعی در ایران» به ارائۀ بحث پرداختند. ایشان چالش‌های این حوزه را در سه سطح خرد، میانی، و کلان دسته‌بندی کردند و مسئلۀ بروکراسی نظام رفاهی را مسئلۀ جدی دانستند. به باور ایشان، سازمان‌های رفاهی پس از تأسیس با نوعی دگردیسی در اهداف مواجه می‌شوند و تثبیت و گسترش بروکراسی خود را در اولویت قرار می‌دهند و درنتیجه اهداف اصلی به حاشیه می‌روند. ایشان چالش‌های بودجه‌ای، سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد، ناکارایی سازمانی، تداخل وظایف و موازی‌کاری، عدم شفافیت قوانین، فقدان بانک اطلاعاتی، فقدان متولی و پاسخگو، و ضعف بنیادین تحقیقات رفاهی را از مهم‌ترین چالش‌های سازمانی مبتلابه حوزۀ رفاه برشمردند و توجه به حکمرانی خوب، مدیریت ریسک، تحت نظارت درآمدن نهادهای فرادولتی، صیانت از صندوق‌های بیمه‌ای، و ایجاد چتر ایمنی را راهکارهایی برای مواجهه با چالش‌های حوزۀ رفاه معرفی کردند.
پس از ایشان، یاسر باقری؛ دانشجوی دکتری رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، مقالۀ خود را با عنوان «مسئلۀ زمان در سیاستگذاری اجتماعی ایران» ارائه کردند. ایشان با تأکید بر موضوع زمان‌مند بودن مسائل اجتماعی و تغییر ماهیت این مسائل در گذر زمان، این پرسش را در دستور کار پژوهشی خود قرار دادند که چه زمانی صرف می‌شود تا قانون مواجهه با یک مسئلۀ اجتماعی تصویب و ابلاغ شود. در این پژوهش با بررسی 655 طرح و لایحه در مجالس هشتم و نهم نشان داده می‌شود که برخی قوانین بیش از 11 سال در روند تصویب با تأخیر مواجه بوده‌اند. همچنین بر اساس داده‌های پژوهش، بین در این زمینه بین انطباق و عدم انطباق سیاسی دولت و مجلس رابطۀ تأییدشده و معناداری وجود ندارد.
در ادامۀ پنل، شاهین فاطمی؛ دبیر انجمن علمی دانشجویان رفاه اجتماعی، به ایراد سخنرانی پرداختند. ایشان با تأکید بر نقش نهادهای مدنی دانشجویی، نسبت به نادیده‌گرفته‌شدن این تشکل‌ها در حوزۀ سیاستگذاری و نظارتی انتقاداتی را مطرح کردند.
در انتها، دکتر میدری به جمعبندی موضوعات مطرح‌شده در پنل پرداختند. ایشان با اشاره به «دیوان‌سالاری مرگبار» در ایران، دستگاه اداری را به‌عنوان ماشین اجرای سیاست‌ها معیوب دانستند. ایشان با اشاره به بحران‌هایی نظیر خشک‌شدن دریاچۀ ارومیه، پدیدۀ ریزگردها در خوزستان، و ... این بحران‌ها را ناشی از دیوان‌سالاری ایران دانستند. ایشان تأکید کردند که احزاب سیاسی، نظام اجرایی و اداری را نمی‌فهمند و در نتیجه خودشان نیز اسیر نظام اداری می‌شوند. ایشان همچنین بیان داشتند که جامعۀ مدنی در ایران راه‌حل نیست بلکه گاه بخشی از مشکل است. دکتر میدری با اشاره به واگذاری بخشی از تعرفه‌گذاری درمان به نظام پزشکی، پیامدهای خسارت‌بار این واگذاری را برشمردند و تأکید داشتند که چنین نهادهایی به‌جای توجه به منافع جامعه و منافع ملی صرفاً به منافع صنفی خود توجه دارند.